1 tydzień temu
Rzeczniczka Praw Dziecka skierowała skargę do Rady Reklamy na reklamę sieci handlowej poświęconą akcji promocyjnej „Płacimy za oceny”.
– Składam skargę na reklamę sieci handlowej Media Expert poświęconą akcji promocyjnej „Płacimy za oceny” wyemitowaną przez środki masowego przekazu w dniach 26 i 27 czerwca 2025 r. oraz wnoszę o zajęcie stanowiska przez Radę w tej sprawie i stwierdzenie, iż akcja promocyjna naruszyła m.in. przepisy prawa odnoszące się do zakazu dyskryminacji, w szczególności w kontekście praw dziecka i społecznego oddziaływania marketingu – napisała Monika Horna-Cieślak 21 lipca do Rady Reklamy.
Akcja reklamowa sieci handlowej
Media Expert ponownie, jak w latach ubiegłych, uruchomiła akcję „Płacimy za oceny”. Wysokość zniżki zależała od uzyskanych ocen: 6 zł za każdą szóstkę na świadectwie, 5 zł za piątkę, 6 zł za ocenę wzorową z zachowania, 5 zł za ocenę bardzo dobrą z zachowania. W przypadku świadectw opisowych (klasy I–III), o ile dziecko uzyskało promocję do następnej klasy, przyznawana była stała zniżka w wysokości 20 zł.
Dyskryminujące treści
Zdaniem Moniki Horna-Cieślak, promocja sieci handlowej uprzywilejowuje uczniów z najwyższymi ocenami. Reklama pośrednio sugeruje, iż wartość ucznia zależy od jego ocen. To z kolei może wpływać na psychikę małoletnich i tworzyć niepotrzebną i nadmierną presję. Zwłaszcza u tych dzieci, które nie uzyskały na swoich świadectwach szkolnych ocen najwyższych lub nie mogły ich uzyskać z uwagi na inny system ich oceniania związany z niepełnosprawnością.
Opinia konsultant krajowej w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży
RPD wskazała na opinię Aleksandry Lewandowskiej, Krajowej Konsultant w Dziedzinie Psychiatrii Dzieci i Młodzieży. W ocenie ekspertki, praktyki polegające na nagradzaniu dzieci wyłącznie za osiągnięcia szkolne w formie ocen mogą w istocie pogłębiać istniejące nierówności edukacyjne i społeczne. Wyniki oceniania w polskim systemie edukacji są bowiem kształtowane przez wiele czynników pozostających poza kontrolą ucznia.
Reklamy kierowane do dzieci i młodzieży
RPD w swojej skardze do Rady Reklamy wskazała na zapisy Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którymi „reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi, co oznacza, iż reklama nie może wywoływać poczucia niższości”.
Dodatkowe naruszenia obejmują przepisy z Karty Ochrony Dzieci w Reklamie. Sygnatariusze tego dokumentu deklarują, iż reklamy, których odbiorcami ze względu na treść, formę, kanał komunikacji i sposób ich prezentowania, są dzieci nie będą zawierać w szczególności treści dyskryminujących.
Rzeczniczka zauważyła, iż reklamy stanowią wszechobecny element życia dzieci, który może mieć poważne konsekwencje dla ich rozwoju psychicznego i emocjonalnego. Dlatego odpowiedzialność reklamodawców powinna obejmować także uwzględnienie różnorodności i unikanie komunikatów, które mogą prowadzić do dyskryminacji.
Apel RPD do przedsiębiorców
Przed zakończeniem roku szkolnego 2024/2025 Rzeczniczka Praw Dziecka wraz z Janem Gawrońskim, ekspertem – społecznym zastępcą RPD, zaapelowali do przedsiębiorców o zaprzestania podobnych organizowania akcji promocyjnych dotyczących ocen.
– Każda młoda osoba jest wyjątkowa i wartościowa bez względu na osiągane wyniki w nauce. Każde dziecko posiada unikatowe talenty, umiejętności, uzdolnienia i cechy charakteru, które często nie znajdują odzwierciedlenia w ocenach szkolnych – napisali wówczas Rzeczniczka i ekspert – społeczny zastępca RPD.
