- Celem nowelizacji jest eliminacja obowiązku weryfikacji przez depozytariusza zgodności działania funduszu z przepisami prawa, dotyczącymi działalności tych podmiotów lub z ich statutami, z uwzględnieniem interesu uczestników i inwestorów.
- Zmiany ujednolicą obowiązki depozytariuszy z przepisami unijnymi oraz ograniczą koszty ponoszone przez fundusze inwestycyjne.
- Zgodnie z założeniami przepisy nie pogorszą obecnego poziomu ochrony inwestorów.
Działalność depozytariusza funduszu inwestycyjnego
Projekt ustawy sprowadza się do uchylenia art. 72 ust. 1 pkt. 10 oraz art. 81c ust. 1 pkt. 10 ustawy z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1034; dalej: FundInwU), a także zmiany art. 81c ust. 2 FundInwU. W obecnym porządku prawnym przepisy zobowiązują depozytariusza inwestycyjnego do:
- weryfikowania działalności funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa dot. działalności funduszy inwestycyjnych lub ze statutem z uwzględnieniem interesu uczestników oraz depozytariusza alternatywnej spółki inwestycyjnej;
- weryfikowania zgodności działania alternatywnej spółki inwestycyjnej z przepisami prawa lub regulacjami wewnętrznymi ASI oraz z uwzględnieniem interesu inwestorów.
Obowiązki depozytariusza zostały sformułowane w bardzo ogólny sposób, którego nie przewidują choćby dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13.7.2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.Urz. UE L z 2009 r. Nr 302, s. 32), oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8.6.2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 174, s. 1), a także akty delegowane.
Uchylenie wspomnianych obowiązków nie jest równoznaczne z tym, iż depozytariusz zostanie zwolniony z konieczności podjęcia działań w przypadku stwierdzenia, iż fundusz inwestycyjny lub alternatywna spółka inwestycyjna naruszyła przepisy prawa, statut funduszu inwestycyjnego, regulacje wewnętrzne ASI lub nie uwzględniła należycie interesu uczestników funduszu lub inwestorów spółki. Zgodnie z art. 231 ust. 1 FundInwU ma on obowiązek poinformowania KNF-u o takich przypadkach. Organ posiada bowiem odpowiednie środki nadzorcze, dyscyplinujące alternatywną spółkę inwestycyjną lub fundusz inwestycyjny.
Nieprecyzyjnie określone obowiązki banków
Z uwagi na fakt, iż obowiązki depozytariusza zostały uregulowane w sposób nieprecyzyjny i nadmiarowy, banki pełniące taką funkcję nie mają pewności co do zakresu ich obowiązków i odpowiedzialności, co rodzi poważne ryzyko prawne. W rezultacie fundusze inwestycyjne mają problem ze znalezieniem podmiotu mogącego pełnić funkcję depozytariusza, gdyż banki coraz rzadziej podejmują się tego zadania. Ma to wpływ także na koszty usług depozytariusza, a co za tym idzie – na rentowność krajowych funduszy inwestycyjnych.
Nienależyte wykonywanie funkcji depozytariusza
Procedowane przepisy będą wymagać dokonania pewnych zmian w umowach między depozytariuszem a jego mocodawcą. Projekt ustawy nie przewiduje jednak przepisów przejściowych – ustawa ma wejść w życie 14 dni po jej ogłoszeniu. Zmiany w umowach powinny odbywać się więc w następstwie uzgodnień pomiędzy stronami. Art. 75 ust. 1 FundInwU mówi o odpowiedzialności depozytariusza za szkody powstałe w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, za co uczestnicy funduszu mogą dochodzić od niego roszczeń. Uchylenie art. 72 ust. 1 pkt. 10 FundInwU nie zwalnia go z odpowiedzialności za szkodę. Analogiczne regulacje zawarto w art. 81c ust. 1 i 6 FundInwU w odniesieniu do depozytariusza alternatywnej spółki inwestycyjnej. W tym przypadku także odstąpiono od wprowadzenia przepisów przejściowych.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy został przekazany 13.5.2025 r. Sejmowi do dalszych prac. Zgodnie z założeniami, przepisy mają wejść po upływie 14 dni od ich ogłoszenia.