12 godzin temu
W toku postępowania wymiarowego Naczelnik Urzędu Skarbowego ustalił, iż Podatnik w latach 2010–2013 prowadził w sposób zorganizowany działalność gospodarczą polegającą na zakupie pojazdów w Stanach Zjednoczonych, ich odprawie celnej w Niemczech, rejestracji w Polsce oraz finalnej sprzedaży za pośrednictwem komisu. Nie płacił jednak VAT, więc urząd naliczył podatek od towarów i usług.
Podstawowym dowodem były umowy sprzedaży pojazdów zawierające podpisy przypisane do Podatnika, a wskazujące na to, iż działał on jako właściciel i sprzedawca pojazdów. Decyzja wymiarowa stała się ostateczna, ponieważ Podatnik się nie odwołał.
Po jakimś czasie Podatnik zaczął jednak dążyć do wznowienia postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 1 OrdPU, wskazując, iż podpisy na trzech umowach sprzedaży komisowej samochodów zostały sfałszowane. Wsparł swoje twierdzenia opinią biegłego sądowego z zakresu badań pisma i podpisów, sporządzoną w toku postępowania karnego skarbowego, w której stwierdzono, iż podpisy te nie są jego autorstwa.
Natomiast samo postępowanie karne w sprawie podrobienia podpisów zakończyło się wydaniem przez prokuratora postanowienia o umorzeniu dochodzenia z powodu niewykrycia sprawcy (art. 270 § 1 KK). Postanowienie to zostało utrzymane w mocy przez sąd rejonowy, który jednoznacznie stwierdził, iż podpisy nie są autentyczne.
Organy podatkowe uznały jednak, iż brak jest wymaganej przesłanki wznowienia postępowania podatkowego, ponieważ – ich zdaniem – konieczne jest orzeczenie sądu karnego skazujące określoną osobę za fałszerstwo. W konsekwencji odmówiły uchylenia decyzji ostatecznej dotyczącej podatku od towarów i usług.
Sedno sporu sprowadzało się do odpowiedzi na pytanie, czy prawomocne postanowienie sądu karnego, utrzymujące w mocy postanowienie prokuratora o umorzeniu dochodzenia wobec niewykrycia sprawcy, ale zawierające jednoznaczne stwierdzenie o sfałszowaniu podpisów skarżącego, spełnia przesłankę stwierdzenia fałszywości dowodu w rozumieniu art. 240 § 1 pkt 1 OrdPU. Organy podatkowe stały bowiem na stanowisku, iż konieczne jest orzeczenie sądu karnego w formie wyroku skazującego określoną osobę za popełnienie przestępstwa fałszerstwa.
W takim stanie faktycznym sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 13.4.2022 r. (sygn. akt I SA/Łd 68/22) przyznał, iż zaskarżona decyzja narusza art. 240 § 1 pkt 1 OrdPU poprzez błędną wykładnię tego przepisu.
W ocenie Sądu, aby mówić o stwierdzeniu fałszywości dowodu nie jest konieczne wydanie wyroku skazującego. Wystarczające jest prawomocne orzeczenie sądu, z którego wynika ponad wszelką wątpliwość, iż określony dowód jest fałszywy. W rozpoznawanej sprawie taki charakter miało prawomocne postanowienie sądu rejonowego, w którym przesądzono, iż podpisy na trzech umowach sprzedaży pojazdów nie są podpisami skarżącego. Fakt, iż postępowanie umorzono z powodu niewykrycia sprawcy, nie niweczy znaczenia tego ustalenia.
WSA w Łodzi podkreślił, iż organy podatkowe błędnie zignorowały tę okoliczność, nie analizując jej w kontekście wpływu na decyzję wymiarową. Jednocześnie wskazał, iż choć sfałszowane umowy nie były jedynymi dowodami w sprawie, miały one charakter najważniejszy dla ustalenia istnienia zobowiązania podatkowego. W konsekwencji, w przypadku ich wyeliminowania, brak byłoby podstaw do przypisania skarżącemu obowiązku zapłaty podatku VAT.
Do powyższego stanowiska przychylił się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30.7.2025 r. (sygn. akt I FSK 979/22) stwierdzając, iż w aktach sprawy znajduje się opinia biegłego oraz prawomocne postanowienie sądu rejonowego, z których wynika, iż dowody okazały się fałszywe.
Stąd, w opinii NSA, pomimo faktu, iż fiskus zgromadził też inne dowody potwierdzające, iż podatnik sprzedawał samochody, organ podatkowy musi ponownie ocenić sprawę w kontekście wyłączenia tych dokumentów, które okazały się sfałszowane.
Komentarz
Orzeczenie to wpisuje się w kierunek wykładni rozszerzającej ochronę praw podatnika w przypadkach, gdy najważniejsze dla wymiaru podatku dowody zostały sfałszowane, a organ podatkowy nieprawidłowo odmówił uwzględnienia tej okoliczności.
Omawiany wyrok wyraźnie podkreśla także, iż prawo podatkowe nie może być stosowane w sposób automatyczny, gdy istnieją wątpliwości co do autentyczności kluczowych dokumentów w sprawie.
Wyrok NSA z 30.7.2025 r., I FSK 979/22, Legalis
