[Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych /nr 53/ (21-05-2025), Komisja Łączności z Polakami za Granicą /nr 36/ (21-05-2025)]

Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisja Łączności z Polakami za Granicą, obradujące pod przewodnictwem poseł Marii Małgorzaty Janyskiej (KO), przewodniczącej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, rozpatrzyły:

– poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o repatriacji oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1201 i 1215).

W posiedzeniu udział wzięli: Tomasz Szymański sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji wraz ze współpracownikami, Szymon Szaran zastępca dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Igor Amarowicz, Kamila Pawluczuk, Leszek Jasiński i Adrian Maćkiewicz – z sekretariatów Komisji w Biurze Komisji Sejmowych; Jakub Bennewicz i Sławomir Osuch – legislatorzy z Biura Legislacyjnego.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Dzień dobry państwu.

Otwieram wspólne posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Razem z przewodniczącym Komisji Zbigniewem Konwińskim witam państwa serdecznie. Witamy sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Szymona… pana Tomasza Szymańskiego. Przerobiłabym pana, panie ministrze, na Szymona.

Witamy również pana Szymona Szarana, zastępcę dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą. Witam wszystkich przedstawicieli odpowiednich wydziałów w MSWiA oraz w MSZ.

Szanowni państwo, w dzisiejszym porządku obrad mamy rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o repatriacji oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1201 i 1215). Wszystkie poprawki państwo posłowie dostaliście, tak iż mam nadzieję, iż się z nimi zapoznaliście. Teraz poproszę pana ministra o ustosunkowanie się do tych poprawek.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański:

Dziękuję bardzo.

Szanowna pani przewodnicząca, panie przewodniczący, Wysokie Komisje…

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Szanowni państwo, bardzo proszę o uciszenie rozmów. Szanowni państwo, panie pośle Kaleta, proszę nie kierować swoich słów sympatii czy antypatii bez zabrania głosu. Bądźmy poważni na tej Komisji i nie mówmy sobie po imieniu, bo to nie jest towarzyskie spotkanie. To jest posiedzenie Komisji.

Bardzo proszę, panie ministrze.

Sekretarz stanu w MSWiA Tomasz Szymański:

Szanowni państwo, tak, te dwie poprawki należy traktować łącznie. Dotyczą one zwiększenia limitów finansowych przeznaczonych na rezerwę celową „Pomoc dla repatriantów” z kwoty, którą zaproponowaliśmy w przedłożeniu rządowym, czyli z 35 mln zł na okres 2025–2026. Chodzi oczywiście o przełożenie jej na dziesięcioletni okres finansowania. Klub Konfederacja zaproponował podniesienie tego limitu do kwoty 150 mln zł, a więc prawie o 100% więcej, o 69 mln zł.

Sam pomysł oczywiście należy uznać za interesujący i zasadny, z tym że, szanowni państwo, proszę wziąć pod uwagę, iż to, o czym mówiłem podczas wczorajszej debaty w trakcie drugiego czytania i co również było poruszone w trakcie pierwszego czytania, które odbyło się na połączonych Komisjach 7 maja, tą ustawą, tym przedłożeniem rządowym realizujemy najpilniejsze rzeczy. Jak wiemy, w szczególności najpilniejszymi rzeczami są kwestie finansowe, ale żeby były finanse, trzeba to dobrze rozpisać w planie organizacyjnym, rzeczowym, żeby poszczególni dysponenci części budżetowej w tym założeniu mogli się dobrze przygotować do konsumpcji środków, które zaplanowaliśmy.

Wyszliśmy z założenia, iż ewentualna próba wydatkowania kwoty w limicie zwiększonym do 150 mln zł z wielu względów może być ryzykowna, a szczególnie niemożliwa w roku 2025 ze względu na kalendarz. Mamy dzisiaj 21 maja i efektywnie nie bylibyśmy w stanie tego zrealizować.

Szanowni państwo, pragnę was jednak zapewnić – i wracam do tego, o czym mówiłem wczoraj w mównicy sejmowej – iż pewne najważniejsze rzeczy, które mają się zadziać w obszarze bezpieczeństwa i obszarze m.in. repatriacji, który jest elementem programu strategicznego „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo”, gdzie proponujemy kompleksową strategię migracyjną… Obszar migracji, repatriacji przede wszystkim, który jest przedmiotem tejże ustawy, jest również w tym zawarty. Ewentualne zmiany dotyczące finansowania, bo tutaj nie było innych zastrzeżeń, uwag czy koncepcji zmian tej ustawy, będą poddane analizie jako kompleksowe działanie strony rządowej. Dziękuję bardzo.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Bardzo dziękuję, panie ministrze.

Bardzo proszę, panie pośle. I później pan poseł Dziedziczak.

Poseł Andrzej Tomasz Zapałowski (Konfederacja):

Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, jestem wnioskodawcą tej poprawki. Powiem krótko: 25 lat temu pracowałem nad tą ustawą w Sejmie. Dzisiaj jestem kompletnie rozczarowany tym, jak wygląda proces repatriacji. Średnio rocznie 600 osób.

Przepraszam, panie ministrze, o ile chodzi o konsumpcję, to jest plan wieloletni. I żeby była jasność, to nie dotyczy tylko obecnego rządu. To dotyczy następnych rządów. Szanowni państwo, miliardy idą na Ukraińców i ministerstwa są w stanie to skonsumować. W tym roku będzie przyjętych prawie 20 tys. nielegalnych imigrantów. Jesteśmy w stanie to skonsumować. Nie jesteśmy w stanie skonsumować więcej niż 600–700 osób repatriacji w ciągu roku. Proszę nie być śmiesznym. Mówię to wprost. o ile dalej będziemy uprawiać taką spychologię i dalej na kilkanaście lat odłożymy repatriacje, to nie jesteśmy poważni.

To jest kwestia szacunku wobec siebie. Po prostu, ponieważ różnie w życiu może być, każdy Polak ma mieć pewność, iż jeżeli chodzi o jego dzieci, wnuki, jakby się stała tragedia, to Polska się o nich upomni. I to nie jest kwestia polityczna. To nie jest kwestia, iż my w tej chwili rozmawiamy, iż to jest gra między Platformą a opozycją itd. Nie, proszę państwa, to jest kwestia zwiększenia repatriacji o 600–700 osób rocznie. O tym mowa. Dziękuję bardzo.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Dziękuję bardzo.

Zgadzam się z panem, iż to nie jest kwestia polityczna. Dlatego, tak jak pan minister powiedział, będziemy pracować i bardzo zachęcam wszystkich do aktywności przy poszczególnych ustawach, które będą wpływały z zakresu strategii migracyjnej. Mamy bardzo wiele do nadrobienia.

Pan poseł Dziedziczak. Ale bardzo proszę, szanowni państwo, żebyśmy się odnosili tylko do aspektu poprawek, dlatego iż jedynie to jest dzisiaj w porządku obrad naszych Komisji.

Poseł Jan Michał Dziedziczak (PiS):

Bardzo dziękuję, szanowna pani przewodnicząca.

Państwo przewodniczący, państwo posłowie, panie ministrze, szanowni państwo, klub Prawa i Sprawiedliwości poprze poprawki pana profesora Zapałowskiego i klubu Konfederacji. To bardzo dobre poprawki.

Chcę też bardzo mocno zaznaczyć, iż sprawa nowelizacji ustawy o repatriacji to jest wydarzenie w skali tego 35-lecia. Ustawa została przyjęta w roku 2000. Poprawki były za naszych rządów, te rozszerzające zakres, zwiększające pieniądze, powołujące ośrodki. W zasadzie mamy teraz realnie trzecie podejście w ciągu tego 35-lecia. Jest to bardzo dobry moment na to, żeby program repatriacji rozszerzyć, ale w skali realnej, o czym mówił pan poseł Zapałowski, czyli zwiększając pieniądze, umożliwiając realizację tego programu. Jak nie teraz, to kiedy?

Jednocześnie, wsłuchując się w argumenty finansowe pana ministra, chciałbym zapytać, jaki jest w tej chwili koszt utrzymania przebywających na terenie Polski Ukraińców? Czy zechciałby nam pan przedstawić, żebyśmy mogli sobie porównać, czy kwoty zaproponowane przez posła Zapałowskiego są rzeczywiście takim wyzwaniem dla państwa polskiego? Jaki jest koszt przyjętej przez rząd Donalda Tuska dyrektywy UE o przyjęciu migrantów, która wejdzie w 2026 r., koszt paktu migracyjnego?

Korzystając jeszcze z okazji, chciałbym dopytać państwa, jako przedstawicieli resortu odpowiedzialnych za obywatelstwo, jaki jest państwa stosunek do projektu ustawy złożonego przez klub PiS, wydłużającego okres pobytu w Polsce, aby uzyskać polskie obywatelstwo dla osób mających stały pobyt w naszym kraju, z obecnych 3 lat (najniższy wskaźnik w UE) do 10 lat, tak jak jest to prawie w całej UE? Czy państwo możecie się do tego pomysłu odnieść? Przypomnę, iż na terenie Polski jest w tej chwili kilka milionów Ukraińców i państwo dziwnie milczycie o kwestii przyznawania im obywatelstwa, a za chwilę będziemy mieli 3 lata od pełnoskalowej agresji. Dziękuję.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Przepraszam państwa, ale nie chciałabym otwierać debaty na inne tematy poza porządkiem obrad. One są bardzo ważne, ale do tego będziemy mieli kolejne posiedzenia Komisji. Jeszcze pan poseł Rzepa chce zabrać głos. Potem poprosimy pana ministra o podsumowanie i przejdziemy do głosowania. Dziękuję.

Poseł Jarosław Rzepa (PSL-TD):

Dziękuję bardzo.

Szanowni państwo, myślę, iż tak jak siedzimy na tej sali, wszyscy jesteśmy zgodni, jeżeli chodzi o kierunki. Bardzo serdecznie dziękuję wszystkim, którzy pracowali nad pierwszym projektem ustawy w 2017 r., nad tym, co dzisiaj. Zdajemy sobie sprawę, szanowni państwo, iż to zwiększenie, które jest w środku roku o tak znaczącą kwotę, będzie wymagało odpowiedniego podejścia, o czym mówił pan minister. Myślę, szanowni państwo, iż to wcale nie będzie łatwe, żeby to przeprowadzić w tym roku. Natomiast to znaczące zwiększenie w roku przyszłym… Ale myślę, iż dajmy czas na to, żebyśmy mogli dobrze to przeprocedować.

Myślę, iż pan minister myśli o tym, żeby nie ograniczać się być może do pomysłu o kolejnych ośrodkach i żebyśmy przyspieszyli, a być może, iż za chwileczkę będziemy rozmawiać o zwiększeniu tej kwoty, bo wszyscy o tym bardzo myślimy, żebyśmy proces repatriacji, przynajmniej z Kazachstanu, jak najszybciej zamknęli. Natomiast, zobaczcie państwo, o ile zwiększamy. To jest prawie drugie tyle. Dlatego też myślę, iż trochę czasu jest nam potrzebne. A dzisiaj, szanowni państwo, nie powinniśmy podejmować decyzji, z których nie będziemy w stanie choćby w tym roku w żaden sposób się wywiązać. Trochę logicznego, ale też rozsądnego myślenia jest nam w tym potrzebne.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Zgadzam się absolutnie. Panie ministrze, bardzo proszę.

Sekretarz stanu w MSWiA Tomasz Szymański:

Dziękuję bardzo.

Szanowni państwo, projekt, o którym mówi pan poseł Dziedziczak, jest datowany na 5 maja. Dzisiaj mamy 21 maja, wybaczy pan, ale opinii nie ma jeszcze w tej kwestii. Na swoją własną nie będę sobie pozwalał, absorbując czas Wysokiej Komisji, ponieważ rozumiem, iż spodziewacie się państwo opinii rządu w kontekście państwa propozycji legislacyjnych. Na to przyjdzie adekwatny czas.

Szanowni państwo, żeby też absolutnie zrozumieć naszą ideę – tak jak powiedziałem, w dokumencie strategicznym dotyczącym kwestii migracyjnej na lata 2025–2030 w żadnym elemencie nikt nie powiedział, iż limit, o którym mówi pan poseł Zapałowski… Bo tu mówimy o limitach, a nie o konkretnych przekazanych kwotach, w wyniku pogłębionej analizy i kierunkowych zmian, które będą stamtąd płynąć, może choćby niewystarczających, tak jak powiedziałem, ale to jest początek rozmów i debaty.

Odnosząc się do konkretnego projektu, który dzisiaj jest omawiany, i do państwa propozycji zwiększenia limitów, bo za tym oczywiście pójdą konsekwentnie pieniądze zarezerwowane na kolejne 10 lat, powiem tak. Może się okazać, iż po przyjęciu konkretnych rozwiązań w stosunku do osób, które w sposób tragiczny zostały deportowane na nieludzką ziemię, będą one choćby większe. Dlatego też, mając na uwadze, po pierwsze, tak jak powiedziałem, możliwości techniczne… A poza tym pozostało kwestia podstawowa, iż ewentualnie samo rozpatrzenie wniosków w stosunku do osób, które mogłyby skorzystać z ośrodków adaptacyjnych, które mamy w tej chwili dwa, i można ewentualnie jeszcze uzupełnić, to jest kilka miesięcy. Tak iż możemy faktycznie mówić o realnych potrzebach, ale pozwólmy nam popracować, żeby konstruktywne dane, poprzedzone głęboką analizą, były państwu przedstawione. Być może pana propozycja wpisze się w oczekiwania, które pan złożył, a może będzie choćby niewystarczająca. Dziękuję bardzo.

Przewodnicząca poseł Maria Małgorzata Janyska (KO):

Dziękuję bardzo.

Szanowni państwo, w takim razie wyczerpaliśmy już dyskusję nad poprawkami. Przechodzimy do głosowania. Proszę się przygotować do głosowania. Czy wszyscy państwo jesteście zalogowani? Poprawki będziemy głosować łącznie.

Szanowni państwo, kto jest za przyjęciem poprawek złożonych przez klub Konfederacja, które głosujemy łącznie, od poprawki nr 1 do poprawki nr 3, do druków nr 1201 i 1215? Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję. Zamykam głosowanie.

Proszę o podanie wyników. Głosowało 55 osób. Za poprawkami były 23 osoby, przeciw poprawkom – 32, nikt się nie wstrzymał.

Szanowni państwo, został nam jeszcze wybór posła sprawozdawcy. Proponuję, aby ponownie był nim pan poseł Artur Łącki. Czy jest sprzeciw? Nie widzę. W takim razie pan poseł Artur Łącki będzie nas reprezentował.

Bardzo dziękuję. Zamykam posiedzenie Komisji.