5 godzin temu
- Rada Ministrów podjęła uchwałę z 13.5.2025 r. w sprawie wyznaczenia koordynatora do spraw usług cyfrowych (M.P. z 2025 r. poz. 447), która weszła w życie 15.5.2025 r.
- Rolę koordynatora do spraw usług cyfrowych określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19.10.2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Akt o usługach cyfrowych) (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 277, s. 1; dalej: DSA), które stosuje się od 17.2.2024 r.
- Ministerstwo Cyfryzacji podkreśla, iż Prezes UKE pełni funkcję koordynatora do spraw usług cyfrowych tymczasowo, a docelowo przewiduje regulację ustawową.
Powierzona Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej funkcja koordynatora do spraw usług cyfrowych (ang. Digital Services Coordinator – DSC) jest odpowiedzią na wymóg wynikający z art. 49 ust. 1 DSA, który zobowiązuje państwa członkowskie UE do wyznaczenia jednego lub większej liczby organów odpowiedzialnych za nadzorowanie dostawców usług pośrednich i egzekwowanie DSA.
Rozwiązanie tymczasowe – z perspektywą docelowej regulacji ustawowej
Nowa rola Prezesa UKE ma charakter tymczasowy, co zostało potwierdzone zarówno w dokumentach rządowych, jak i w komunikacie Ministerstwa Cyfryzacji. Celem omawianej uchwały jest realizacja przepisów art. 33 ust. 6, art. 35 ust. 3, art. 57 ust. 1, art. 62 ust. 1, art. 64 oraz art. 75 ust. 3 DSA. Prezes UKE jako koordynator do spraw usług cyfrowych nie będzie miał prawa do podejmowania decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. Jego działanie zostało ograniczone i objęte zastosowaniem wymienionych w uchwale RM przepisów DSA, mających techniczno-organizacyjny charakter. Pełen zakres zadań i uprawnień koordynatora zostanie uregulowany w odrębnej ustawie, która jest w tej chwili w trakcie prac legislacyjnych.
Obowiązek wyznaczenia koordynatora
Warto przypomnieć, iż zgodnie z Aktem o usługach cyfrowych, który stosuje się od 17.2.2024 r., każde państwo członkowskie powinno było wyznaczyć koordynatora. Z powodu niewypełnienia tego obowiązku w terminie wobec pięciu państw członkowskich, w tym Polski, Komisja Europejska skierowała skargi do Trybunału Sprawiedliwości UE. Omawiana uchwała Rady Ministrów była szybką odpowiedzią na działania KE i pozwoliła na doraźne spełnienie podstawowych wymagań DSA. Dzięki niej polski przedstawiciel zyskał możliwość udziału w pracach dotyczących unijnego rynku usług cyfrowych, będzie także mógł uczestniczyć w działaniach Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych oraz w systemie wymiany informacji z KE.
Zadania koordynatora
Jak wspomnieliśmy wyżej, Prezes UKE jako tymczasowy koordynator będzie realizować wybrane zadania o charakterze organizacyjno-technicznym. Zyskał prawo do:
- odbierania informacji o decyzjach KE dotyczących bardzo dużych platform internetowych (VLOP) i bardzo dużych wyszukiwarek (VLOSE) – zgodnie z art. 33 ust. 6 DSA, Komisja informuje koordynatorów krajowych o wydanych wobec tych podmiotów decyzjach, co ma istotne znaczenie dla zapewnienia spójności nadzoru;
- współpracy z KE przy tworzeniu wytycznych dotyczących zarządzania ryzykiem systemowym – zgodnie z art. 35 ust. 3 DSA;
- udziału w systemie wymiany informacji między koordynatorami a KE – na podstawie art. 57 ust. 1 DSA w zakresie otrzymywania informacji;
- uczestnictwa w Radzie Usług Cyfrowych (Digital Services Board) – zgodnie z art. 62 ust. 1 DSA „Rada Usług Cyfrowych składa się z koordynatorów ds. usług cyfrowych, których reprezentują wysocy rangą urzędnicy. Niewyznaczenie przez jedno lub większą liczbę państw członkowskich koordynatora ds. usług cyfrowych nie uniemożliwia Radzie Usług Cyfrowych wykonywania jej zadań. o ile prawo krajowe tak stanowi, w Radzie Usług Cyfrowych mogą zasiadać – obok koordynatorów ds. usług cyfrowych – inne adekwatne organy, którym powierzono konkretny zakres odpowiedzialności operacyjnej za stosowanie i egzekwowanie niniejszego rozporządzenia. Inne organy krajowe mogą być zapraszane na posiedzenia Rady Usług Cyfrowych, na których omawia się istotne dla nich kwestie”.
- wspierania KE w ocenie ryzyk i problemów w stosowaniu DSA – na mocy art. 64 DSA Komisja może konsultować się z koordynatorami krajowymi w sprawie wykładni przepisów oraz stosowania obowiązków przez dostawców usług pośrednich. Ponadto, zgodnie z art. 64 ust. 3 DSA „Komisja może zwrócić się do koordynatorów ds. usług cyfrowych, Rady Usług Cyfrowych i innych organów i jednostek organizacyjnych Unii posiadających odpowiednią wiedzę ekspercką o wsparcie w zakresie oceny systemowych i pojawiających się problemów w całej Unii na podstawie niniejszego rozporządzenia”.
- bycia informowanym o działaniach VLOP i VLOSE w zakresie przestrzegania przepisów rozporządzenia – zgodnie z art. 75 ust. 3 DSA.
Perspektywy legislacyjne i znaczenie dla użytkowników
Wyznaczenie koordynatora do spraw usług cyfrowych, choćby tymczasowego, jest koniecznym warunkiem do uzyskania dostępu do informacji, procedur i mechanizmów kontroli przewidzianych w DSA. Dzięki koordynatorowi wzmocniona została m.in. skuteczność reagowania na dezinformację i publikację nielegalnych treści przez duże platformy cyfrowe. Jednak do efektywnego korzystania z przepisów Aktu o usługach cyfrowych w Polsce potrzebne jest przyjęcie ustawy, która w pełni określi kompetencje koordynatora, tryb postępowań administracyjnych oraz sankcje za naruszenia przepisów. Brak takiego aktu ogranicza w tej chwili zakres działań tego urzędu.
Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Cyfryzacji „wdrożenie Aktu o usługach cyfrowych to lepszy Internet – bezpieczniejszy, przejrzystszy i bardziej odpowiedzialny”, dlatego ważne jest szybkie zakończenie prac legislacyjnych nad ustawą, zapewnienie odpowiedniego zaplecza instytucjonalnego i sprecyzowanie zasad obowiązujących w środowisku cyfrowym. Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz niektórych innych ustaw (UC21), zapewniający pełne zastosowanie przepisów DSA w polskiej przestrzeni prawnej, został ogłoszony 15.3.2024 r. w tej chwili jest w trakcie prac legislacyjnych. Planowany termin przyjęcia projektu przez RM – III kwartał 2025 r.
