- Funkcjonariusze i pracownicy IWSW przejdą do innych jednostek organizacyjnych Służby Więziennej.
- Szef IWSW przekaże dotychczas prowadzone sprawy Ministrowi Sprawiedliwości, a ten odpowiednio służbom, organom i podmiotom do ich prowadzenia.
- Po likwidacji IWSW to Minister Sprawiedliwości prowadzić będzie dalsze postępowania o wyrażenie zgody na ujawnienie informacji niejawnej, wszczęte na podstawie art. 27 SłużbaWięzienU, a prowadzonej dotychczas przez Szefa IWSW.
Podstawowe założenia ustawy
Wraz z likwidacją Inspektoratu uchyleniu podlega również funkcja szefa IWSW (art. 7 pkt 1a SłużbaWięzienU) oraz naczelników wydziałów zamiejscowych IWSW (art. 11c SłużbaWięzienU). Ustawa zmieniająca uchyla przepisy SłużbaWięzienU, określające działanie Inspektoratu (art. 1 pkt 1-35 ustawy zmieniającej). Ponadto ustawa uchyla także przepisy odnoszące się do Inspektoratu lub wzmianki o nim w ustawach wymienionych szczegółowo w art. 2-22 ustawy zmieniającej, w tym m.in. w: ustawie z 16.9.1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1917); ustawie z 4.9.1997 r. o działach administracji rządowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1370); ustawie z 6.7.2001 r. o przetwarzaniu informacji kryminalnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 376), czy też ustawie z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 632).
Co się stanie z pracownikami i funkcjonariuszami IWSW?
Funkcjonariusze IWSW oraz wydziałów zamiejscowych po wejściu w życie ustawy staną się funkcjonariuszami Centralnego Zarządu Służby Więziennej (dalej: CZSW) lub jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, położonych najbliżej siedzib dotychczasowych zamiejscowych wydziałów IWSW (art. 24 ustawy zmieniającej). Analogiczne zmiany zajdą w stosunku do pracowników IWSW i pracowników wydziałów zamiejscowych IWSW (art. 25 ustawy zmieniającej).
Przekazanie spraw IWSW
Postępowania dyscyplinarne prowadzące dotychczas przeciwko funkcjonariuszom IWSW, a także skierowane skargi, wnioski i petycje związane z działalnością IWSW, oraz wnioski o udostępnienie informacji publicznej, przejmie od Szefa IWSW Dyrektor Generalny Służby Więziennej. Z kolei sprawy prowadzone dotychczas przez IWSW, związane z rozpoznawaniem, wykrywaniem przestępstw, a także uzyskiwanie i utrwalanie dowodów ich popełnienia: osadzonych w jednostkach penitencjarnych, funkcjonariuszy i pracowników w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a także osób dokonujących przestępstw na terenie zakładów karnych, zostaną przekazane Ministrowi Sprawiedliwości. Minister nie będzie jednak ich dysponentem i organem adekwatnym do ich rozpoznania, gdyż sprawy te zostaną następnie przekazane przez niego prowadzenia odpowiednim służbom, organom lub innym podmiotom wedle adekwatności (art. 26-27 i 29 ustawy zmieniającej).
Czynności końcowe w IWSW
Funkcjonariusze oraz pracownicy IWSW do dnia wejścia w życie ustawy zakończą prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych, z kolei Szef IWSW poinformuje organy, służby lub inne instytucje państwowe, o potrzebie kontynuowania określonych czynności, a także może określić harmonogram zakończenia poszczególnych czynności w spawach. Co istotne, sprawy niezakończone przez IWSW mogą być kontynuowane przez adekwatne podmioty do realizacji ich zadań, a czynności operacyjne rozpoznawcze, dokonane dotychczas przez IWSW, pozostaną w mocy, podobnie jak postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie i zgody na dokonanie kontroli operacyjnej.
Zgodę na udostępnienie informacji niejawnej przez byłych funkcjonariuszy IWSW wydawać będzie Minister Sprawiedliwości
Jeżeli w toku pozostawały sprawy o zezwolenie na udzielenie podmiotowi uprawnionemu wiadomości stanowiącej informację, wszczęte na podstawie art. 23y SłużbaWięzienU, to przed dniem wejścia w życie ustawy Szef IWSW przekaże je do dalszego prowadzenia Ministrowi Sprawiedliwości. To właśnie Minister będzie uprawniony do zezwolenia byłym funkcjonariuszom i pracownikom IWSW oraz osobom udzielającym im pomocy w wykonywaniu czynności, na udzielenie uprawnionemu podmiotowi informacji stanowiącej informację niejawną, z wyjątkiem:
- informacji o osobie uzyskanych z czynności operacyjno-rozpoznawczych,
- informacji o szczegółowych formach i zasadach prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz stosowanych w związku z ich prowadzeniem środkach i metodach,
- informacji osobie udzielającej pomocy IWSW.
Informacje te będą mogły być udzielone prokuratorowi lub sądowi w związku ze ściganiem przestępstwa, którego skutkiem jest śmierć człowieka, uszczerbek na zdrowiu lub szkoda w mieniu albo uzasadnionego podejrzeniem popełnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego w związku z wykonywaniem czynności operacyjno-rozpoznawczych.
Co ze środkami trwałymi i obrotowymi IWSW?
Środki trwałe i obrotowe (w tym aktywa obrotowe i rzeczy zgromadzone w funduszu operacyjnym Inspektoratu), pozostające dotychczas do dyspozycji IWSW, po zlikwidowaniu Inspektoratu przejmie CZSW (art. 32 ustawy zmieniającej).
Vacatio legis
Przepisy związane z przekazaniem spraw przez szefa IWSW Ministrowi Sprawiedliwości, a także poinformowanie odpowiednich służb, organów i instytucji IWSW, wejdą w życie w standardowym terminie 14 dni od dnia ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z kolei pozostałą część ustawy wejdzie w życie dopiero po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia.
Etap legislacyjny
Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 18.6.2025 r.