9 godzin temu
- Nowelizacja zapewnia skuteczne stosowanie przepisów Aktu o usługach cyfrowych (DSA) w Polsce.
- Funkcję krajowego koordynatora ds. usług cyfrowych z rozszerzonymi kompetencjami kontrolnymi i sankcyjnymi będzie pełnić Prezes UKE.
- Projekt przewiduje przejrzyste procedury usuwania treści nielegalnych oraz prawo użytkowników do odwołania od decyzji platform internetowych.
Nowelizacja dostosowująca polskie prawo do Aktu o usługach cyfrowych (DSA)
Celem nowelizacji jest zapewnienie skutecznego stosowania DSA w Polsce, utworzenie krajowych mechanizmów nadzoru nad platformami internetowymi oraz wzmocnienie ochrony użytkowników przed nielegalnymi treściami, nadużyciami i arbitralnym usuwaniem materiałów przez serwisy internetowe.
Cele i założenia projektu
Zgodnie z uzasadnieniem Ministerstwa Cyfryzacji, głównym celem projektu jest zapewnienie skutecznego nadzoru i egzekwowania przepisów DSA w polskim porządku prawnym. Wdrożenie rozporządzenia wymagało stworzenia przepisów krajowych w zakresie:
- procedur przyznawania statusu zaufanego podmiotu sygnalizującego i zweryfikowanego badacza;
- zasad certyfikacji organów pozasądowego rozstrzygania sporów;
- trybu prowadzenia kontroli nad dostawcami usług pośrednich;
- określenia kar administracyjnych za naruszenia przepisów DSA;
- ustanowienia procedury blokowania i przywracania dostępu do treści w przypadkach nielegalnych działań.
Projekt przewiduje, iż nadzór nad stosowaniem przepisów rozporządzenia 2022/2065 będzie sprawowany przez organy krajowe wyposażone w określone kompetencje kontrolne i sankcyjne.
Główne zmiany w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną
Uchylenie przepisów dotyczących wyłączenia odpowiedzialności usługodawców
Nowelizacja uchyla przepisy ustawy z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1513), które określały zasady wyłączenia odpowiedzialności usługodawców internetowych za treści przekazywane przez użytkowników. Przepisy te stanowiły implementację dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. UE L z 2000 r. Nr 178, s. 1), jednak w zakresie objętym DSA utracą zastosowanie, ponieważ DSA ma charakter bezpośrednio obowiązujący.
Oznacza to, iż dotychczasowe regulacje krajowe w zakresie odpowiedzialności pośredników zostaną zastąpione przez przepisy unijne, które w sposób kompleksowy regulują obowiązki platform internetowych w zakresie monitorowania i reagowania na nielegalne treści.
Wyznaczenie krajowego koordynatora ds. usług cyfrowych
Jednym z kluczowych elementów projektu UC21 jest wyznaczenie Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) jako koordynatora ds. usług cyfrowych.
Nowe kompetencje Prezesa UKE obejmą:
- nadzór nad przestrzeganiem przepisów DSA przez dostawców usług pośrednich;
- prowadzenie postępowań kontrolnych wobec platform internetowych;
- nakładanie administracyjnych kar pieniężnych;
- współpracę z koordynatorami innych państw członkowskich, Radą Usług Cyfrowych oraz Komisją Europejską.
Równocześnie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) zostanie wskazany jako organ adekwatny w sprawach dotyczących ochrony konsumentów w usługach cyfrowych.
Procedura blokowania nielegalnych treści
Projekt wprowadza krajową procedurę wydawania nakazów uniemożliwienia dostępu do treści uznanych za nielegalne. Decyzje takie będą mogły wydawać UKE lub Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) w ramach postępowania administracyjnego.
Nakazy będą dotyczyć treści stanowiących określone przestępstwa, m.in. handlu ludźmi, kradzieży tożsamości, wykorzystywania małoletnich czy oszustw internetowych. Platformy internetowe będą zobowiązane do niezwłocznego informowania organu o wykonaniu nakazu.
Od decyzji administracyjnych będzie przysługiwał sprzeciw do sądu powszechnego, a autor zakwestionowanej treści uzyska status strony postępowania.
Wprowadzono także mechanizm nakazu przywrócenia treści, jeżeli organ uzna, iż platforma błędnie zablokowała legalny materiał – rozwiązanie to ma zapewnić poszanowanie wolności słowa w przestrzeni cyfrowej.
Nowe uprawnienia użytkowników i mechanizmy odwoławcze
Ważną zmianą jest ustanowienie prawa użytkowników do odwołania się od decyzji platformy o usunięciu treści lub zablokowaniu konta. Skargę będzie można wnieść:
- bezpośrednio do dostawcy usług (platformy);
- do Prezesa UKE lub Przewodniczącego KRRiT – jeżeli platforma nie zareaguje na skargę użytkownika.
Dodatkowo projekt wprowadza obowiązek udostępnienia łatwego mechanizmu zgłaszania nielegalnych treści na platformach, zgodnego z procedurą notice-and-action (mechanizm ten wynika bezpośrednio z DSA).
Certyfikacja i statusy podmiotów
Projekt przewiduje krajowe regulacje dotyczące certyfikacji i nadawania statusów:
- zaufanego podmiotu sygnalizującego – uprawnionego do priorytetowego zgłaszania nielegalnych treści;
- zweryfikowanego badacza – z prawem dostępu do danych platform w celach analitycznych;
- organu pozasądowego rozstrzygania sporów – posiadającego certyfikat potwierdzający niezależność i kompetencje.
Rozwiązania te mają usprawnić współpracę między administracją a sektorem prywatnym oraz przyspieszyć reakcję na naruszenia w internecie.
Administracyjne kary pieniężne i kontrole
Projekt określa szczegółowe zasady prowadzenia postępowań kontrolnych wobec dostawców usług pośrednich. Organy nadzoru (UKE, UOKiK, KRRiT) będą uprawnione do nakładania administracyjnych kar pieniężnych, których maksymalne wysokości wynikają bezpośrednio z DSA.
Kary będą stosowane w przypadkach poważnych naruszeń obowiązków, np. braku reakcji na nakaz organu, nieprowadzenia rejestrów skarg lub braku przejrzystości w reklamach.
Krajowa Rada ds. Usług Cyfrowych
Przy Prezesie UKE powstanie Krajowa Rada ds. Usług Cyfrowych, której zadaniem będzie:
- opiniowanie realizacji obowiązków dostawców usług pośrednich;
- przedstawianie wniosków dotyczących funkcjonowania systemu pozasądowego rozstrzygania sporów i zaufanych podmiotów sygnalizujących;
- formułowanie propozycji usprawnień w zakresie nadzoru i egzekwowania DSA.
W skład Rady wejdą przedstawiciele nauki, organizacji społecznych i gospodarczych.
Zmiany w innych ustawach
Nowelizacja obejmuje również dostosowanie innych ustaw, w których znajdują się odesłania do uchylanego rozdziału 3 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Zmiany te mają charakter porządkujący i zapewniają spójność systemową z nowym modelem egzekwowania przepisów DSA.
Porównanie ze stanem prawnym przed nowelizacją
Przed przyjęciem projektu UC21 obowiązujące przepisy ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną opierały się na dyrektywie 2000/31/WE i przewidywały jedynie ogólne zasady wyłączenia odpowiedzialności usługodawców oraz obowiązki informacyjne wobec użytkowników. Polska nie dysponowała jednolitym mechanizmem nadzoru nad platformami ani krajową procedurą blokowania nielegalnych treści.
Po wejściu w życie nowelizacji:
- UKE uzyska funkcję centralnego koordynatora ds. usług cyfrowych, z uprawnieniami do egzekwowania DSA;
- UOKiK i KRRiT otrzymają jasno określone kompetencje sektorowe;
- użytkownicy zyskają prawo odwołania się od decyzji platform i dostęp do krajowych procedur ochronnych;
- pojawią się nowe instytucje wspierające egzekwowanie DSA – Krajowa Rada ds. Usług Cyfrowych oraz system certyfikowanych podmiotów.
Znaczenie nowelizacji
Projekt UC21 stanowi istotny krok w dostosowaniu polskiego prawa do wymagań unijnego Aktu o usługach cyfrowych. Ujednolicenie procedur, wprowadzenie nowych mechanizmów odwoławczych i nadzorczych oraz wyznaczenie krajowych organów egzekwujących DSA mają umożliwić skuteczniejszą ochronę użytkowników internetu, walkę z nielegalnymi treściami i większą przejrzystość działania platform cyfrowych.
Dzięki nowym regulacjom Polska w pełni wdraża unijny model nadzoru nad usługami cyfrowymi, który ma zapewnić równowagę między bezpieczeństwem sieci a ochroną wolności słowa.
Rządowy projekt ustawy został skierowany do Sejmu.
