Stanowisko WSA w Gorzowie Wielkopolskim
Zaskarżonym postanowieniem z 22.4.2025 r. WSA w Gorzowie Wielkopolskim odrzucił skargę P. z siedzibą w Z. (dalej: Skarżąca) na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Zielonej Górze z 20.1.2025 r. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o pomocy de minimis. W uzasadnieniu orzeczenia jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 220 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU).
Przedstawiając stan faktyczny sprawy, WSA Gorzowie Wielkopolskim wskazał, iż w wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z 26.3.2025 r. pełnomocnik Skarżącej został wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 100 zł w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia skargi. Korespondencja sądowa została doręczona pełnomocnikowi Skarżącej 28.3.2025 r. Do dnia rozpatrywania sprawy wpis od skargi nie został uiszczony, co w ocenie WSA w Gorzowie Wielkopolskim kwalifikowało do zastosowania sankcji odrzucenia skargi w oparciu o wskazaną na wstępie regulację. Jednocześnie WSA Gorzowie Wielkopolskim wskazał, iż z informacji Oddziału Finansowo-Budżetowego tegoż Sądu z 16.4.2025 r. wynika, iż do 15.4.2025 r., pomimo upływu terminu zakreślonego w wezwaniu, wpis od skargi nie został uiszczony.
Stanowisko Spółki
Nie zgadzając się z zapadłym orzeczeniem, pismem z 30.4.2025 r., pełnomocnik Skarżącej złożył zażalenie, wskazując na naruszenie przepisów postępowania – art. 58 § 1 pkt. 3 PostAdmU i art. 83 PostAdmU – w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy przez niewłaściwie ich zastosowanie, albowiem Skarżąca nie uchybiła terminowi do uiszczenia wpisu. W uzasadnieniu wskazano, iż wpis został uiszczony w terminie wyznaczonym przez WSA w Gorzowie Wielkopolskim, tj. 31.3.2025 r., jednak z powodu błędu (wyboru niewłaściwej opcji w systemie bankowym i skopiowania danych z innego przelewu), środki zostały przekazane na niewłaściwe konto innego sądu. Wskazano, iż po otrzymaniu zaskarżonego postanowienia, Skarżąca 30.4.2025 r. dokonała ponownego prawidłowego przelewu na konto adekwatnego sądu (tj. WSA w Gorzowie Wielkopolskim) z odpowiednim tytułem.
Stan prawny
Rozpoznając zażalenie Skarżącej, NSA w pierwszej kolejności odniósł się do stanu prawnego mającego zastosowanie w przedmiotowej sprawie i wskazał, iż stosownie do art. 230 § 1 PostAdmU od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Pismami, o których mowa w art. 230 § 1 PostAdmU, są skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania (art. 230 § 2 PostAdmU). Z kolei w myśl art. 220 § 1 PostAdmU sąd nie podejmuje żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W tym przypadku przewodniczący wzywa wnoszącego pismo do uiszczenia stosownego wpisu sądowego w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, przy czym na mocy art. 220 § 3 PostAdmU w przypadku, gdy rzeczony brak fiskalny dotyczy skargi, bezskuteczny upływ wyznaczonego stronie terminu powoduje odrzucenie środka zaskarżenia.
Stanowisko NSA
Następnie, odnosząc się do poprawności rozstrzygnięcia w przedmiocie odrzucenia skargi, NSA stwierdził, iż zaskarżone postanowienie WSA w Gorzowie Wielkopolskim odpowiada prawu. W uzasadnieniu zajętego stanowiska NSA wyjaśnił, iż z uwagi na fakt, iż Skarżąca wystąpiła ze skargą na rozstrzygnięcie organu odwoławczego bez uiszczenia należnej opłaty, zasadnie została wezwana do jej uregulowania w trybie art. 220 § 1 PostAdmU. Następnie NSA podkreślił, iż w rozpatrywanej sprawie okolicznością bezsporną pozostaje, iż korespondencja sądowa zawierająca wezwanie do wykonania zarządzenia Przewodniczącego Wydziału, wzywającego do uregulowania zaległego wpisu od skargi, została doręczona pełnomocnikowi Skarżącej 28.3.2025 r., co oznaczało upływ ustawowego terminu do jego uiszczenia 4.4.2025 r. Kolejno NSA zauważył, iż bezspornym również w rozpoznawanej sprawie jest to, iż wpis od skargi został uiszczony na rachunek bankowy WSA w Warszawie, zamiast na rachunek adekwatnego w sprawie WSA w Gorzowie Wielkopolskim. W tym kontekście NSA – w ślad za dotychczasowym stanowiskiem NSA prezentowanym w orzecznictwie – wskazał, iż wpłaty dokonanej na rachunek bankowy innego sądu, niż sąd wzywający, nie można utożsamiać z wpłatą na rachunek, o którym stanowi art. 219 § 2 PostAdmU (postanowienie NSA z 16.1.2025 r. II GZ 597/24, Legalis).
W ocenie NSA, przytoczone powyżej okoliczności prowadzą do jednoznacznego wniosku, iż zarzuty Skarżącej wobec zaskarżonego postanowienia WSA w Gorzowie Wielkopolskim są bezzasadne. Opłata została omyłkowo wniesiona na rachunek innego sądu niż sąd adekwatny do rozpoznania sprawy – tj. na rachunek bankowy WSA w Warszawie, a nie WSA w Gorzowie Wielkopolskim, co przyznała sama Skarżąca w treści korespondencji kierowanej do WSA w Gorzowie Wielkopolskim w niniejszej sprawie (kwestia ta nie jest więc przedmiotem sporu w sprawie). Nie można więc uznać, iż obowiązek uiszczenia opłaty został skutecznie spełniony. W tej sytuacji WSA w Gorzowie Wielkopolskim zasadnie – w ocenie NSA – odrzucił skargę, gdyż brak formalny w postaci nieuiszczenia wpisu sądowego nie został usunięty w ustawowym terminie. Należność z tytułu opłaty sądowej nie została uiszczona na rachunek WSA w Gorzowie Wielkopolskim, kwota ta nie wpłynęła na rachunek bankowym ww. sądu, a ten nie był zobowiązany (ani uprawniony) do jej poszukiwania na rachunkach bankowych innych wojewódzkich sądów administracyjnych. WSA w Warszawie nie był z kolei zobowiązany do przekazania do sądu adekwatnego opłaty omyłkowo wniesionej na jego konto bankowe. Tym samym – zdaniem NSA – spełnione zostały przesłanki do zastosowania sankcji z art. 220 § 3 PostAdmU w postaci odrzucenia skargi.
Mając na względzie powyższe, działając na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU, NSA orzekł, jak w sentencji, tj. oddalił zażalenie na postanowienie WSA w Gorzowie Wielkopolskim.
Komentarz
Stan faktyczny ustalony w analizowanej sprawie wskazuje, iż brak uiszczenia opłaty od wnoszonego pisma, tj. brak fiskalny, wobec wezwania i bezskutecznego upływu terminu na uzupełnienie wskazanego w nim braku fiskalnego, może prowadzić do negatywnych konsekwencji procesowych dla strony postępowania w postaci odrzucenia skargi. Pomimo oczywistych usprawnień w tym zakresie, takich jak bankowość elektroniczna, przelewy natychmiastowe, zdarzają się błędy, pomyłki, niedopatrzenia w tym zakresie – zarówno wśród stron postępowania, jak i reprezentujących je profesjonalnych pełnomocników. Niemniej jednak – jak jednoznacznie wskazał NSA w analizowanym rozstrzygnięciu – omyłka strony w tym zakresie, skutkująca brakiem terminowego wniesienia opłaty, powoduje daleko idące konsekwencje – odrzucenie skargi. Innymi słowy, nieuzupełnienie w zakreślonym terminie braku fiskalnego skargi obliguje sąd I instancji do odrzucenia skargi, stosownie do art. 220 § 3 PostAdmU (postanowienie NSA z 4.5.2022 r. I FZ 277/21, Legalis). Taka sytuacja miała miejsce w analizowanej sprawie, a rozstrzygnięcie podjęte przez WSA w Gliwicach było – w ocenie NSA – zasadne i prawidłowe.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się na warunek fiskalny skargi. Warunkiem skutecznego wniesienia skargi i podstawą do jej merytorycznego rozpatrzenia przez sąd jest bowiem uiszczenie wpisu sądowego (postanowienie WSA w Bydgoszczy z 23.11.2020 r. I SA/Bd 498/20, Legalis). Stosownie do art. 220 § 3 PostAdmU warunek ten i rygor zarazem został zastrzeżony przez ustawodawcę jedynie do: skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż równoznaczne z nieuiszczeniem wpisu jest jego uiszczenie:
- na rachunek bankowy innego sądu (jak w niniejszej sprawie),
- po terminie (wyrok NSA z 27.4.2022 r. I GSK 737/22, Legalis),
- w nieprawidłowej (tj. niepełnej; niższej niż należna) wysokości (postanowienie NSA z 30.8.2022 r. II GZ 349/22, Legalis).
Postanowienie NSA z 11.6.2025 r., III FZ 264/25, Legalis