10 godzin temu
Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt. 10a ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 278; dalej: PDOPrU), pod określonymi w przepisach warunkami zwolnione z opodatkowania są m.in. instytucje wspólnego inwestowania, posiadające siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, lub w innym państwie należącym do EOG. Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 58 PDOPrU, zwolnione z CIT są dochody (przychody) instytucji wspólnego inwestowania, posiadających siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG. Problem w tym, iż tak zawężone kryteria zwolnień są niezgodne z prawem UE. Z tego względu regulacje te czekają zmiany.
Zwolnienie dla funduszy spoza UE: wymóg zarządzania po nowemu
Miejsce siedziby funduszu przestanie być kryterium zwolnienia. Skorzystają z niego także podmioty z siedzibą poza terytorium UE oraz EOG, ale to nie wszystko. Zmienią się także przesłanki zwolnienia, dotyczące zarządzania funduszem inwestycyjnym. Obecnie, przepisy uzależniają przyznanie zwolnienia zagranicznym instytucjom od tego, czy są zarządzane przez zewnętrzne podmioty, które działają na podstawie zezwolenia adekwatnych organów nadzoru. Ustawodawca proponuje, aby kryterium to miało charakter bardziej ogólny. Chodzi o formę zarządzania zgodną z przepisami danego państwa, obejmującą zarządzanie wewnętrzne.
Zwolnienie będzie więc przysługiwało tym instytucjom wspólnego inwestowania, które nie wyznaczyły zewnętrznego podmiotu zarządzającego, o ile wewnętrzny organ zarządzający spełni warunek porównywalny do warunku dla zewnętrznego podmiotu zarządzającego. Chodzi o to, aby uprawnienia i kompetencje wewnętrznego organu zarządzającego były potwierdzone poprzez wpis do odpowiedniego rejestru prowadzonego przez adekwatne organy nadzoru państwa siedziby danego funduszu. Proponowana zmiana wpłynie na możliwość stosowania zwolnienia zarówno na podstawie ww. art. 6 ust. 1 pkt. 10a PDOPrU (tj. dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych typu otwartego, porównywalnych do funduszy typu UCITS), jak również na podstawie art. 17 ust. 1 pkt. 58 PDOPrU (dla zagranicznych funduszy typu zamkniętego lub stosujących podobne zasady inwestycyjne, tj. funduszy, które mogą inwestować w szerszy katalog instrumentów lub praw majątkowych niż fundusze typu otwartego).
Rozszerzenie wymagań w zakresie wymiany informacji
Zwolnienia dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych i zagranicznych funduszy emerytalnych stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej (najczęściej z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania). W świetle nadchodzącego rozszerzenia podmiotowego zakresu zwolnienia, podstawa ta będzie jednakowoż niewystarczająca. Stąd propozycja, aby ze zwolnienia mogły korzystać tylko instytucje wspólnego inwestowania z państw, z którymi Polska zawarła takie umowy, względnie państw, wobec których istnieje podstawa prawna do uzyskiwania przez Szefa KAS informacji o rachunkach prowadzonych przez instytucje wspólnego inwestowania na rzecz polskich rezydentów.
Komentarz
Omawiane przepisy doprecyzowują warunki zwolnienia dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych i służą dostosowaniu przepisów do tez wyroków TSUE w dwóch polskich sprawach, w których określone warunki zawarte w art. 6 ust. 1 pkt. 10a PDOPrU uznano za niezgodne z prawem wspólnotowym. Chodzi przede wszystkim o wyrok TSUE z 27.2.2025 r., C-18/23, Legalis, dotyczący formy zarządzania funduszem inwestycyjnym. W wyroku tym art. 6 ust. 1 pkt 10a lit f) PDOPrU uznano za niezgodny z prawem wspólnotowym w zakresie, w jakim warunkiem zwolnienia jest zarządzanie funduszem inwestycyjnym przez podmioty zewnętrzne. W efekcie, zagraniczne fundusze inwestycyjne, które są zarządzane wewnętrznie, powinny być zatem uprawnione do zwolnienia podobnie jak fundusze zarządzane przez podmioty zewnętrzne.
Co więcej, musimy cofnąć się także do wcześniejszego wyroku TSUE z 10.4.2014 r., C-190/12, Legalis. Tam Sąd stwierdził o niezgodności polskich przepisów w zakresie, w jakim przepisy wykluczają ze zwolnienia fundusze inwestycyjne z siedzibą w państwach trzecich. Na gruncie art. 6 ust. 1 pkt. 10a i art. 17 ust. 1 pkt. 58 PDOPrU zwolnienie przysługuje wyłącznie funduszom z siedzibą w państwach UE/EOG przy spełnieniu innych ustawowych warunków. Wskazany wyrok był podstawą licznych postępowań o stwierdzenie nadpłaty. Stąd, mając na względzie pewność stosowania prawa i ekonomikę postępowań podatkowych, niezbędne były działania dostosowujące. W tym celu rozszerzone mają być warunki dotyczące siedziby funduszu oraz trybu zarządzania funduszem.
Przepisy w ww. kształcie mogą zwiększać pole do potencjalnych nadużyć i prób korzystania ze zwolnienia przez podmioty nieuprawnione lub tworzące struktury o charakterze sztucznym. Pojawić mają się więc w nowelizacji także klauzule antyabuzywne. Zwolnienie nie będzie przysługiwało funduszom typu zamkniętego lub stosującym podobną politykę inwestycyjną, o ile zostanie uznane, iż skorzystanie ze zwolnienia określonego w tych przepisach było sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem tych przepisów albo też skorzystanie ze zwolnienia było głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynności albo wielu transakcji lub innych czynności, a sposób działania był sztuczny. W ten oto sposób powstanie dodatkowe narzędzie dla organów podatkowych do podważenia zwolnienia dla danego funduszu inwestycyjnego, o ile okoliczności sprawy będą wskazywać na nadużycie. Pozostanie więc istotne pole do interpretacji, co może na swój sposób ograniczać zakusy do skorzystania z opisywanych regulacji.
