9 godzin temu
Zgodnie z art. 106na ust. 1 i 3 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 775; dalej: VATU), fakturę ustrukturyzowaną uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do Krajowego Systemu e-Faktur. Faktura ustrukturyzowana jest uznana za otrzymaną przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur w dniu przydzielenia w tym systemie numeru identyfikującego tę fakturę. Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 1 VATU, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. To zasada neutralności VAT w swojej czystej postaci, dzięki której podatnik prowadzący działalność opodatkowuje w istocie wyłącznie mityczną „wartość dodaną”.
Wejście w życie obowiązkowego KSeF powinno być rozpatrywane właśnie w kontekście zasady neutralności. Uzasadnione są bowiem wątpliwości odnośnie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur, które co prawda powinny być wystawione w formie ustrukturyzowanej, ale z różnych względów wystawca takiej faktury nie dochowuje obowiązku w tym zakresie.
Czego dotyczy sprawa
Podatnik działa w branży chemicznej. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, podatnik nabywa towary i usługi od kontrahentów mających siedzibę na terytorium Polski, jak również od podmiotów mających siedzibę na terytorium UE oraz innych krajów. W przypadku gdy nabywane towary i usługi podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, a dostawcy są zarejestrowani w Polsce jako czynni podatnicy VAT i są zobowiązani do rozliczenia VAT należnego z tytułu dokonanych transakcji, podatnik otrzymuje od dostawców faktury.
W związku z nadchodzącym wejściem w życie przepisów o obowiązkowym Krajowym Systemie e-Faktur, od 1.2.2026 r. faktury zakupowe otrzymywane od dostawców objętych obowiązkiem wystawiania faktur ustrukturyzowanych przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur, powinny być wystawiane w tej właśnie formie. Podatnik zakłada więc, iż po ww. dacie będzie on otrzymywać faktury w postaci papierowej, w postaci elektronicznej, a także te będące fakturami ustrukturyzowanymi. Przy tym, podatnik nie może wykluczyć, iż niektóre faktury zakupowe – wbrew przepisom zostaną wystawione poza KSeF. Może się zdarzyć sytuacja, w której dostawca nie wystawi faktury ustrukturyzowanej, np. dlatego, iż uzna, iż nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a następnie okaże się, iż jednak stałe miejsce posiada. Ta sytuacja może też dotyczyć okresu przejściowego, tj. od 1.2.2026 r. do 1.4.2026 r., kiedy to grupa podatników będzie korzystała ze zwolnienia z obowiązków w zakresie KSeF z uwagi na kryterium przychodowe. Wreszcie, niektórzy podatnicy mogą w ogóle nie słyszeć o KSeF albo świadomie buntować się przed stosowaniem nowych zasad i wystawiać faktury w sposób dotychczasowy. Podatnik nabrał wątpliwości, czy w takich przypadkach będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z takich faktur zakupowych wystawionych wbrew obowiązkowi KSeF.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS wydał w sprawie interpretację indywidualną z 17.10.2025 r., 0114-KDIP1-3.4012.751.2025.1.KAB. Uznał w niej, iż celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. O schematy faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe między określonymi podmiotami.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione jest od spełnienia warunków wynikających z przepisu art. 86 ust. 1 VATU, a także od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 VATU, który enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przepis ten nie wymienia przypadku, gdy podatek naliczony wynika z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, wystawionych wbrew obowiązkowi, bez użycia Krajowego Systemu e-Faktur jako przesłanki negatywnej, powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego (w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze).
Zatem, podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupowych dokumentujących nabycie towarów i usług wystawionych wbrew obowiązkowi bez użycia Krajowego Systemu e-Faktur. Dla istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury obok fundamentalnych przesłanek takich jak status odliczającego jako czynnego, zarejestrowanego podatnika VAT oraz związek zakupionych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi (u odliczającego) i faktycznie zrealizowana transakcja, również najistotniejsze jest to, by nabyta usługa lub towar podlegały opodatkowaniu i nie korzystały przy tym ze zwolnienia od tego podatku.
Komentarz
Opisana interpretacja wpisuje się w trend podobnych rozstrzygnięć wydawanych przez Dyrektora KIS w niedawnej przeszłości. Można więc uznać, iż mamy do czynienia z jednolitą linią interpretacyjną. I słusznie – z zasadą neutralności nie ma co zadzierać. To fundament systemu VAT, od którego odstępstwa są prawdziwym wyjątkiem. Dobrze, iż ustawodawca nie zdecydował się na wiązanie naruszeń KSeF z ograniczaniem prawa do odliczenia VAT (podobnie, jak w przypadku np. przepisów o MPP). W zamian za to, mamy do czynienia z sankcjami dla wystawców faktur, aczkolwiek w mocy dopiero od 1.1.2027 r.
No właśnie, sankcjonowanie naruszeń KSeF po stronie sprzedawców dopiero od 1.1.2027 r. pozwala zakładać, iż przez pierwsze miesiące funkcjonowania w obrocie mogą istnieć faktury wystawiane wbrew obowiązkowi KSeF. Co więcej, nabywca jest często odcięty od możliwości weryfikacji, czy kontrahent ma obowiązek fakturowania ustrukturyzowanego, czy nie (zwłaszcza w okresie od 1.2.2026 r. do 31.3.2026 r.). Dobrze więc, iż Dyrektor KIS nie chce przerzucać na podatników odpowiedzialności. Omawiana interpretacja nie odwołuje się zresztą do zasad należytej staranności, choć moim zdaniem warto jej dochowywać również w przypadku wątpliwości co do formy, w jakiej wystawiona jest faktura.
Z drugiej strony, omawiane podejście może też rodzić zagrożenia. Przykładowo, jeżeli podatnik otrzyma poza KSeF fakturę ustrukturyzowaną (czyli wizualizację z kodem QR), może zasadniczo uznać, iż prawo do odliczenia VAT mu przysługuje w momencie otrzymania takiej faktury. jeżeli jednak jest to kod QR offline, warto wstrzymać się z odliczeniem do otrzymania faktury w KSeF, gdyż tylko wraz z nadaniem jej numeru KSeF można ją uznać za otrzymaną. A otrzymanie faktury w konkretnej dacie warunkuje przecież prawo do odliczenia podatku naliczonego w czasie. Nie jest to wszystko zatem takie proste i oczywiste.
Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 17.10.2025 r., 0114-KDIP1-3.4012.751.2025.1.KAB
