Obrona w Sprawie Karnej – Lista porad z praktyki

Obrona w sprawie karnej to proces wymagający natychmiastowej reakcji i świadomych decyzji. Już samo uzyskanie statusu osoby podejrzanej lub postawienie w stan oskarżenia stanowi sytuację wysoce stresującą, w której łatwo o podjęcie działań nieprzemyślanych. Należy pamiętać, iż pierwsze kroki – bądź ich brak – mogą mieć zasadniczy wpływ na dalszy przebieg postępowania i wynik sprawy.

Poniżej przedstawiam listę fundamentalnych zasad obrony w sprawie karnej, opartych na praktycznym doświadczeniu w prowadzeniu spraw karnych, które pomogą Państwu świadomie zabezpieczyć swoje interesy.

Twoje słowa mogą Ci zaszkodzić – zachowaj milczenie do rozmowy z adwokatem

„Masz prawo milczeć, a wszystko co powiesz, może być użyte przeciwko Tobie” – tę formułkę zna niemal każdy z filmów kryminalnych. To nie pusty slogan! W chwili zatrzymania najlepszą pierwszą strategią obrony jest milczenie, dopóki nie porozmawiasz ze swoim adwokatem. Dlaczego?

Ponieważ w sytuacjach stresowych łatwo bowiem o wypowiedzi nieprecyzyjne lub nadmiernie emocjonalne, które następnie mogą zostać zinterpretowane na niekorzyść podejrzanego lub oskarżonego.

Milczenie na etapie postępowania przygotowawczego (dochodzenia lub śledztwa) nie jest przejawem przyznania się do winy – przeciwnie, świadczy o świadomości przysługujących praw i dbałości o swoją pozycję procesową.

Zawsze masz prawo poprosić o obecność adwokata podczas przesłuchania. Warto z tego prawa skorzystać – doświadczony prawnik oceni, czy w Twoim przypadku lepiej odpowiadać na pytania, czy pozostać milczącym.

Adwokat od spraw karnych Kraków – fragment Kodeksu postępowania karnego: Art. 175 § 1 i Art. 74 § 1 kpk

Pilnuj swoich praw podczas zatrzymania

W momencie zatrzymania przez policję emocje sięgają zenitu, ale musisz przytomnie zadbać o swoje prawa. Przede wszystkim, masz prawo żądać kontaktu z adwokatem – korzystaj z tego. Nie obawiaj się stanowczo, ale kulturalnie, poinformować funkcjonariuszy, iż skorzystasz ze swojego prawa. Policjant czy prokurator nie obrazi się za to – oni znają procedury. jeżeli zaczną zadawać pytania, grzecznie powtórz: „Skorzystam z prawa do milczenia do czasu obecności mojego adwokata.” Pilnowanie swoich praw to nie przysługa, a konieczność – nikt inny tego za Ciebie nie zrobi.

Fragmenty Kodeksu postępowania karnego – prawo do obrony i pomocy obrońcy.

Nie ulegaj „przyjacielskim radom” ze strony organów ścigania

W trakcie czynności procesowych, takich jak zatrzymanie czy przesłuchanie, funkcjonariusze organów ścigania mogą przyjmować uprzejmą, a choćby przyjazną postawę, zachęcając osobę podejrzaną lub oskarżoną do składania wyjaśnień.
Zwroty typu: „Proszę tylko opowiedzieć swoją wersję, z pewnością uda się wszystko wyjaśnić” lub „Chcemy Panu/Pani pomóc” mają na celu stworzenie atmosfery zaufania i skłonienie do ujawnienia informacji, które mogą mieć istotne znaczenie dowodowe.

Należy mieć świadomość, iż organy ścigania mogą być uprzejme i empatyczne, ale pamiętaj: ich celem jest wyjaśnienie sprawy i znalezienie winnego, nie ochrona Twoich interesów.

Pozornie nieszkodliwe rozmowy często zmierzają do uzyskania od zatrzymanego lub przesłuchiwanego nieostrożnych wypowiedzi, które następnie mogą zostać wykorzystane przeciwko niemu w toku postępowania sądowego.

W związku z powyższym, osoba wobec której prowadzone są czynności procesowe, powinna zachować najwyższą ostrożność i unikać udzielania jakichkolwiek wyjaśnień bez uprzedniej konsultacji z adwokatem.

W relacji procesowej adwokat – a nie funkcjonariusz organu ścigania – jest jedyną osobą, której rolą jest ochrona interesów oskarżonego lub podejrzanego.

Przygotuj się na długi proces – Postępowanie karne to maraton, nie sprint

W praktyce zawodowej często spotykam się z pytaniami osób podejrzanych lub oskarżonych dotyczącymi przewidywanego czasu trwania postępowania karnego. Typowe oczekiwanie, iż całość procedury zostanie zamknięta w ciągu kilku tygodni lub miesięcy, okazuje się w większości przypadków nierealne.

Należy mieć świadomość, iż postępowanie karne z natury rzeczy jest procesem długotrwałym, którego przebieg uzależniony jest od wielu czynników, takich jak stopień skomplikowania sprawy, liczba osób występujących w charakterze stron lub świadków, konieczność przeprowadzenia dowodów z opinii biegłych czy też obciążenie pracą sądów.

Z tego względu podejrzany/oskarżony powinien przygotować się na konieczność funkcjonowania w stanie długotrwałej niepewności i stresu. Już sama faza postępowania przygotowawczego, obejmująca czynności wyjaśniające, może trwać wiele miesięcy. Postępowanie sądowe, zwłaszcza w przypadku wielowątkowych spraw, nierzadko przedłuża się na okres kilku lat.

A zatem ważnym aspektem przygotowania do udziału w postępowaniu karnym jest odpowiednie nastawienie psychiczne. Nie należy traktować jednostkowych niepowodzeń procesowych – takich jak oddalenie wniosku dowodowego lub przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania – jako zapowiedzi ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.

Postępowanie karne to złożona gra procesowa, w której cierpliwość, konsekwencja i strategia przyjęta przez obrońcę mają najważniejsze znaczenie dla ostatecznego wyniku.

Uczestnictwo w postępowaniu karnym stanowi proces długofalowy, który wymaga wytrwałości i odporności psychicznej. Jedynie świadome, odpowiedzialne podejście do własnej sytuacji prawnej oraz ścisła kooperacja z obrońcą dają realną szansę na skuteczną ochronę interesów procesowych.

Przekaż obrońcy pełną informację – również tę niewygodną

Jednym z kluczowych elementów skutecznej obrony w postępowaniu karnym jest pełne zaufanie i szczerość w relacji z obrońcą.

Należy pamiętać, iż adwokata obowiązuje bezwzględna tajemnica zawodowa, obejmująca wszelkie informacje uzyskane od klienta w związku z wykonywaniem czynności obrończych.

W związku z tym osoba podejrzana lub oskarżona ma nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek, przekazać swojemu obrońcy pełne i rzetelne informacje dotyczące okoliczności sprawy, niezależnie od tego, czy są one dla niej korzystne, neutralne, czy też potencjalnie obciążające.

Ukrywanie faktów, choćby z obawy przed ich negatywnym wydźwiękiem, może poważnie utrudnić adwokatowi prawidłowe zaplanowanie linii obrony oraz narazić klienta na niespodziewane trudności procesowe, np. ujawnienie nieznanych wcześniej faktów przez prokuratora w toku rozprawy.

Obrońca nie pełni funkcji moralnego arbitra, ale działa wyłącznie na rzecz ochrony praw i interesów procesowych swojego klienta.

Znajomość pełnego stanu faktycznego umożliwia obrońcy opracowanie adekwatnej strategii procesowej, obejmującej zarówno decyzję, czy warto składać wyjaśnienia, a może ich odmówić, odpowiednie reagowanie na działania oskarżyciela publicznego, jak i minimalizowanie skutków dowodów o charakterze obciążającym.

W interesie klienta leży zatem, aby wszystkie istotne informacje – zarówno korzystne, jak i niekorzystne – zostały ujawnione obrońcy na jak najwcześniejszym etapie postępowania, jeszcze przed rozpoczęciem rozprawy głównej.

Należy podkreślić, iż oczekiwanie skutecznej i kompleksowej obrony jest niemożliwe w sytuacji, gdy klient zataja przed adwokatem istotne fakty lub okoliczności.

Przykładowo, złożenie przez obrońcę wniosku dowodowego o dopuszczenie opinii biegłego w określonym zakresie, przy braku pełnej wiedzy o rzeczywistym stanie faktycznym, może skutkować ujawnieniem dowodów niekorzystnych dla oskarżonego, czego przy odpowiednim przygotowaniu można byłoby uniknąć lub odpowiednio się zabezpieczyć. Tym samym, pełna transparentność w relacji z obrońcą stanowi fundament skutecznej realizacji prawa do obrony.