5 dni temu
Artur Mezglewski
Wiele miast zainstalowało na swoich portalach internetowych elektroniczne formularze, dzięki których obywatele mogą zgłaszać różnorakie zagrożenia, np. nieprawidłowo zaparkowane pojazdy. Ludzie zagrożenia zgłaszają, a straże miejskie kierują do sądów wnioski o ukaranie – bez jakiejkolwiek weryfikacji stanu faktycznego na miejscu zdarzenia. Czy to są działania legalne? Jak się ma bronić przed takim działaniem niesłusznie oskarżony właściciel pojazdu? Poniżej publikujemy pismo procesowe, które może być przydatne w takich sytuacjach.
Dotąd nikt się tym problemem nie zajmował. Nie ma na ten temat ani słowa w komentarzach do procesowego prawa wykroczeń. A problem jest istotny – zarówno z teoretycznego, jak też z praktycznego punktu widzenia.
- Stan faktyczny, który zainspirował nas do zajęcia się problemem
Pewien obywatel (nazwijmy go „X”) stale parkował swój pojazd tuż pod swoim domem – po przeciwnej stronie drogi. Droga ta ma status drogi publicznej i nie obowiązują na niej żadne zakazy postoju (jest to droga ślepa, na peryferiach miasta).
Pewnego dnia na jego stałym miejscu parkowania zaparkował pojazd inny obywatel (nazwijmy go „Y”). Obywatel X, kilka myśląc, zgłosił na portalu internetowym miasta, iż obywatel Y zaparkował swój pojazd w miejscu utrudniającym wjazd i wyjazd z bramy – a w dodatku pojazd ten nie był z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących i powodował utrudnienia w ruchu.
Do powyższego zgłoszenia obywatel X załączył wykonane przez siebie fotografie. Z kolei obywatel Y twierdzi, iż fotografie te są zmanipulowane (co wykazuje dzięki swoich własnych fotografii).
Istotne jest jednak przede wszystkim to, iż straż miejska nie przyjechała na miejsce zdarzenia i nie zweryfikowała treści zgłoszenia. Skierowała natomiast do sądu wniosek o ukaranie przeciwko obywatelowi Y i w dodatku nałożyła na niego 2 punkty karne.
2. Stan prawny, czyli kogo straż miejska może ciągać po sądach?
Aby odpowiedzieć na pytanie postawione powyżej, należy bardzo wnikliwie przeanalizować art. 17 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Przepis ten precyzuje bowiem w jakich sytuacjach straże gminne (miejskie) mogą wykonywać funkcje oskarżyciela publicznego. Otóż:
„Strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania (…) ujawniły wykroczenie i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie”
Zakres działania, czyli zakres spraw w obszarze ruchu drogowego, w których straże gminne mogą występować w charakterze oskarżyciela publicznego określa z kolei art. 129b ustawy Prawo o ruchu drogowym. W zakres ten wchodzi m. in. kontrola uczestników ruchu drogowego, którzy naruszyli przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów (art. 129b ust. 2 pkt 2 lit. a).
Straż miejska ma zatem prawo oskarżać przed sądem tych uczestników ruchu, którzy nieprawidłowo zaparkowali swój pojazd. Problem jednak leży w czym innym. Otóż – w opinii autora niniejszego opracowania – aby straż miejska mogła skierować wniosek o ukaranie za nieprawidłowe parkowanie musi wykazać się jednak określonym działaniem. Wynika to z treści art. 17 § 3 k.p.w. Straż miejska nmusi bowiem ujawnić wykroczenie poprzez swoje działanie.
Nie kwestionujemy zatem tego, iż Straż Miejska może podejmować interwencje i kierować wnioski o ukaranie do sądu na skutek zawiadomień (donosów), jednakże – aby skutecznie złożyć wniosek o ukaranie w takiej sprawie – straż musi wcześniej podjąć odpowiednie działania i przeprowadzić czynności wyjaśniające na miejscu zdarzenia.
3. Jak należy się bronić w sądzie w takiej sytuacji?
Środkiem prawnym, który należy zastosować w omawianym przypadku, gdyż straż miejska, bez jakiegokolwiek sprawdzenia stanu faktycznego, kieruje do sądu wniosek o ukaranie za nieprawidłowe ukaranie jest:
wniosek o umorzenie postępowania przed wszczęciem przewodu sądowego, z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela, który składa się na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 Kodekuu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Ważne: powyższy wniosek składa się na I etapie rozprawy – bezpośrednio po jej wywołaniu (później może być za późno).
Obywatel Y złożył w dniu wczorajszym taki wniosek, a Sąd odroczył rozprawę, żeby się nad nim zastanowić. Na razie nie ujawniamy sygnatury sprawy oraz sądu, w którym sprawa się toczy, aby uniknąć posądzenia, iż chcemy wpłynąć na decyzję sądu. W swoim czasie, gdy zapadnie wyrok, do sprawy wrócimy (być może już w grudniu 2025 r.).
Treść wniosku o umorzenie postępowania, który został zlożony przez obywatela Y;
